Op 1 februari van dit jaar is de ‘Subsidieregeling rechtsbijstand en mediation Wet bescherming klokkenluiders’ in werking getreden (de “Subsidieregeling Klokkenluiders”). Een welkome aanvulling op de rechtsbescherming van klokkenluiders die de Wet bescherming klokkenluiders beoogt te bieden.
Niet zelden worden klokkenluiders weggezet als ‘luizen in de pels’, regelfetisjisten of moraalridders die met hun melding van een (vermoeden van een) misstand voornamelijk de organisatie of overheidsinstantie in een kwaad daglicht plaatsen. Ten onrechte. Werkgevers die een open en integere organisatie(cultuur) voorstaan doen er goed aan de op zuivere motieven handelende klokkenluider te omarmen. Al is het maar om in een vroeg stadium kennis te hebben van potentiële misstanden en het zelfreinigend potentieel van de organisatie volledig te benutten. Mede ter voorkoming van publicitaire risico’s bij non-compliance met wet- en regelgeving of gebrekkige opvolging van een melding.
Een voldoende (en bij herhaling) kenbaar gemaakte klokkenluidersregeling is daarbij een eerste stap en bovendien per 17 december 2023 verplicht voor iedere organisatie waarbij in de regel meer dan 50 werknemers in dienst zijn. Daarnaast is het een wezenlijk onderdeel van het bredere preventief integriteitsbeleid waarbij tevens kan worden gedacht over de aanwezigheid van een gedragscode, vertrouwenspersoon, meldprotocol en voldoende voorlichting en onderricht van werknemers.
De nieuwe Subsidieregeling Klokkenluiders biedt klokkenluiders de mogelijkheid tot gefinancierde rechtsbijstand en/of mediation. Dit kan variëren van advies over hun rechten en bescherming tot gratis bijstand in juridische procedures die voortvloeien uit hun klokkenluidersmelding. In de toelichting bij de Subsidieregeling Klokkenluiders is opgemerkt dat juridische én psychosociale ondersteuning van klokkenluiders van groot belang kan zijn om de stap te durven nemen om een melding te doen. Klokkenluiders hebben immers vaak een kwetsbare positie en dienen ook psychisch te worden begeleid om het doen van een melding ‘draaglijk’ te maken en daarmee de drempel tot het doen van een melding te verlagen. Daarnaast stimuleert de regeling het gebruik van mediation als alternatieve vorm van geschillenbeslechting, wat een snellere en meer constructieve benadering kan bieden voor het oplossen van potentiële conflicten.
De regeling is opengesteld voor personen met een verwijzing vanuit de afdeling advies van het Huis voor Klokkenluiders. Daar wordt beoordeeld – op basis van informatie die is verstrekt door de melder of een persoon die voornemens is een melding te doen – of sprake is van een ‘redelijk vermoeden van een misstand’. Vervolgens wordt al dan niet een verwijzingsbrief verstrekt wanneer rechtsbijstand of mediation noodzakelijk is vanwege rechtsvragen die in verband met de (voorgenomen) melding of (dreigende) benadeling, aansprakelijkheidstelling of strafbaarstelling zijn gerezen. Denk daarbij ook aan juridische ondersteuning van de melder bij het “moeten” tekenen van een geheimhoudingsverklaring, afspraken met werkgever over rehabilitatie en schadevergoeding, juridische ondersteuning bij een vaststellingsovereenkomst, en specialistische arbeidsrechtelijke expertise die nodig is om geen fouten te maken in het meldproces die consequenties kunnen hebben voor de rechtspositie van de melder.
De rechtsbijstand en mediation in het kader van de Subsidieregeling is geheel kosteloos, wat betekent dat er geen eigen bijdrage wordt opgelegd en dat er geen draagkrachttoets wordt uitgevoerd. Klokkenluiders of personen die voornemens zijn een melding te doen kunnen kosteloze rechtsbijstand en mediation zoeken bij advocaten en mediators die staan ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand voor de Subsidieregeling Klokkenluiders.
Advocaten van Nu onderschrijft het (maatschappelijk) belang van adequate rechtsbijstand voor zowel personen als organisaties bij (voorgenomen) klokkenluidersmeldingen en beschikt over advocaten die staan ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand voor de Subsidieregeling Klokkenluiders. Wilt u in privé of als organisatie meer weten over de Wet bescherming klokkenluiders, de Subsidieregeling of preventief integriteitsbeleid, neem dan vooral contact op met onze collega Dennis Hut. Dennis is als advocaat arbeidsrecht een expert op het gebied van ‘integriteit op de werkvloer’ en doceert en publiceert met enige regelmaat over de thema’s ‘Integriteit’ en ‘Klokkenluiders’ (recent in het Tijdschrift Arbeidsrechtpraktijk: ‘Wet bescherming klokkenluiders: één jaar na dato’; beschikbaar op aanvraag).
Lees ook vooral onze eerdere blogs over de Wet bescherming klokkenluiders en integriteit:
Advocaten van Nu - Heb je al een (nieuwe) klokkenluidersregeling?
Advocaten van Nu - Betere bescherming voor klokkenluiders
Advocaten van Nu - Het belang van de klachtenregeling en de rol van de vertrouwenspersoon
Advocaten van Nu - De vertrouwenspersoon; bijna heel gewoon?
Advocaten van Nu - Help, een melding van ongewenst gedrag
© 2024 Advocaten van Nu