Op basis van de informatie van de kandidaat-werknemer kies je de geschikte kandidaat en gaat daarmee vol vertrouwen een arbeidsovereenkomst aan. Achteraf blijkt dat de informatie die door deze (inmiddels) werknemer is verstrekt niet juist is of niet volledig is. Wat nu?
In Nederland kennen we het ‘gesloten ontslagstelsel’. Dat betekent dat een arbeidsovereenkomst in beginsel alleen kan eindigen op een manier die is vastgelegd in de wet, zoals opzegging en ontbinding. De preventieve ontslagtoets door de rechtbank of het UWV kan de beëindiging van de arbeidsovereenkomst in de weg staan. Maar hoe zit dat als een arbeidsovereenkomst met de werknemer op basis van onjuiste of onvolledige informatie is aangegaan?
Wanneer een overeenkomst tot stand is gekomen onder invloed van een wilsgebrek dan kan die overeenkomst door een van de partijen buitengerechtelijk worden vernietigd. Dat is dus zonder tussenkomst van een rechter. De overeenkomst wordt in dat geval geacht nooit te hebben bestaan.
Van een wilsgebrek is sprake bij bedreiging of bedrog, maar ook bij dwaling. Dwaling betekent – kort gezegd - dat een (of beide) partij(en) de overeenkomst sluit, zonder dat die partij een goede voorstelling van zaken heeft. Had die partij wel een goede voorstelling van zaken, dan zou die partij de overeenkomst niet, althans niet onder dezelfde voorwaarden hebben gesloten.
Langere tijd was het de vraag of ook een arbeidsovereenkomst buitengerechtelijk mocht worden vernietigd. Daarmee wordt namelijk dat gesloten ontslagstelsel ‘omzeild’. De Hoge Raad heeft al eerder uitsluitsel gegeven over de situatie dat de arbeidsovereenkomst tot stand komt onder invloed van bedrog. De werknemer had in die kwestie zijn CV opgedirkt met diverse niet verkregen diploma’s en een (niet bestaand) lidmaatschap van de beroepsvereniging. Ook bleek de werknemer niet BIG-geregistreerd te zijn terwijl dat wel vereist was voor de uitoefening van de functie. De Hoge Raad heeft in deze kwestie uiteindelijk bepaald dat ook de arbeidsovereenkomst met terugwerkende kracht vernietigd kan worden wegens bedrog.
Van bedrog zal (nagenoeg) iedereen zeggen dat dit niet aanvaardbaar is en dat de arbeidsovereenkomst terecht werd vernietigd. Vernietiging wegens dwaling kan al veel meer discussies opleveren, zoals over de vraag aan wie de onjuiste voorstelling van zaken verweten moet worden. Toch blijkt het vernietigen van de arbeidsovereenkomst niet onmogelijk, zo oordeelde onlangs de Rechtbank Den Haag. In die kwestie solliciteerde en verkreeg de werknemer een functie maar meldde de werknemer zich na 1,5 maand ziek. De bedrijfsarts stelt vast dat de werknemer bij aanvang van het dienstverband al arbeidsongeschikt was en dat er géén re-integratiemogelijkheden zijn. De werkgever vernietigt de arbeidsovereenkomst vervolgens buitengerechtelijk wegens dwaling, omdat de werknemer de informatie over haar arbeidsongeschiktheid opzettelijk heeft verzwegen.
Ook een arbeidsovereenkomst kan buitengerechtelijk worden vernietigd wegens dwaling. In sommige gevallen heeft de werknemer namelijk een spreekplicht, zoals wanneer de gezondheidstoestand van de werknemer, de werknemer ingrijpend en langdurig zal beletten in de uitoefening van de werkzaamheden. De Rechtbank Den Hoog oordeelde bijvoorbeeld recent nog dat van een dergelijke situatie sprake was en dat de werknemer wist, dan wel behoorde te weten dat de informatie over haar gezondheid cruciaal was voor de werkgever bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst. De arbeidsovereenkomst is dus rechtsgeldig vernietigd op grond van dwaling.
Vernietiging heeft terugwerkende kracht. De arbeidsovereenkomst wordt dus geacht nooit te hebben bestaan. Partijen worden dan ook geacht hun prestaties ongedaan te maken. De werknemer kan de werkzaamheden die al zijn uitgeoefend niet meer ongedaan maken. Mag de werkgever het loon dan wel terugvorderen? Nee, want in de wet staat dat als een prestatie niet ongedaan kan worden gemaakt, de waarde van die prestatie moet worden vergoed. De werkgever heeft voordeel genoten van de werkzaamheden die door de werknemer zijn verricht. De vergoeding wordt vastgesteld op basis van het uitbetaalde loon. De werknemer hoeft het ontvangen loon dus niet terug te betalen.
Ondanks het 'gesloten ontslagstelsel', kan vernietiging van de arbeidsovereenkomst in sommige gevallen dus wel. Mocht je overwegen om een arbeidsovereenkomst van een werknemer te vernietigen? Wij adviseren je graag over de (on)mogelijkheden. Dat geldt overigens ook voor andere overeenkomsten die je wellicht hebt gesloten met een werknemer onder een verkeerde voorstelling van zaken! Neem gerust contact met ons op. Op die manier kan je probleem snel(ler) worden opgelost.
© 2024 Advocaten van Nu