Wat is een sabbatical?
Toen ik in april van dit jaar mijn laatste werkdag had alvorens met een lange periode van onbetaald verlof te gaan, kreeg ik van mijn collega’s een warm afscheid met een bijbehorende speech. In deze speech werd verwezen naar het oude testament nu het woord sabbatical zijn herkomst hierin vindt. In het oude testament staat beschreven dat, kort samengevat, ‘na zes jaar in het zevende jaar het land niet ingezaaid mag worden en de wijngaarden niet geoogst mogen worden’. Volgens sommigen is de gedachte hierachter dat tijdens het sabbatsjaar de grond kan rusten. De grond, de basis waar alles op staat en waar alles afhankelijk van is, kan rusten zodat vervolgens alles kan gaan bloeien. Dit is nu precies waar een sabbatical in de meeste gevallen ook voor bedoeld is. Een periode om op te laden en nieuwe energie op te doen. Een sabbatical wordt vaak ook gebruikt voor persoonlijke ontwikkeling, reizen en/of uitrusten. Een sabbatical is geen wettelijk recht, maar een regeling die in goed overleg tussen werkgever en werknemer tot stand komt. Er zijn geen specifieke bepalingen in de wet die een sabbatical afdwingen, tenzij hierover afspraken zijn gemaakt in de cao of de arbeidsovereenkomst. In sommige cao’s (bijvoorbeeld de cao Nederlandse Universiteiten) staan al bepalingen omtrent een sabbatical.
Rechten en plichten van werkgever
- Toestemming: als werkgever ben je niet verplicht een sabbatical goed te keuren, tenzij hierover expliciet afspraken zijn gemaakt in de cao of arbeidsovereenkomst. Het is wel (steeds) gebruikelijk(er) om samen te overleggen en heldere afspraken vast te leggen. Wanneer je als werkgever wil weigeren, moet je dit gemotiveerd doen, zeker als sprake is van een redelijk verzoek.
- Vastleggen afspraken: leg afspraken rondom een sabbatical altijd schriftelijk vast. Zo zullen er afspraken gemaakt moeten worden over de duur van het sabbatical, de datum van terugkeer, vervanging en ook wat er gebeurt bij ziekte tijdens het sabbatical.
- Arbeidsvoorwaarden: tijdens een onbetaalde periode van verlof heeft een werknemer geen recht op loon. Ook de opbouw van vakantiedagen komt in dat geval stil te liggen. Een en ander afhankelijk van de gemaakte afspraken. Controleer altijd de relevante cao. Of de pensioenopbouw doorgaat tijdens het sabbatical hangt af van de pensioenregeling. Bij onbetaald verlof stopt vaak de reguliere pensioenopbouw. Er wordt dan immers niks ingelegd. Een werknemer kan overigens wel overwegen om vrijwillig bij te storten (indien dat op basis van de pensioenregeling mogelijk is). Voor nader advies over pensioen adviseren wij het raadplegen van een pensioendeskundige.
- Sociale zekerheid: omdat er geen loon wordt uitbetaald, is werknemer in principe niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen (zoals WW en WIA). Bespreek dit met de werknemer.
- Terugkeer: het is van belang dat werkgever met werknemer duidelijk afspreekt wat de positie van werknemer is na terugkeer. Komt werknemer terug in dezelfde functie of kan hij of zij elders in het bedrijf worden ingezet? Leg dit ook schriftelijk vast.
Rechten en plichten van werknemer:
- Een verzoek indienen: Werknemer dient een verzoek voor een sabbatical tijdig en schriftelijk in. Er is geen regel over wat tijdig is. Het moet in ieder geval in te plannen zijn in de organisatie van werkgever. Werknemer moet de gewenste periode en eventuele wensen rondom zijn terugkeer indienen.
- Gevolgen accepteren: werknemer moet zich realiseren dat een sabbatical gevolgen heeft voor loon, pensioen, vakantiedagen en sociale zekerheid. Werknemer dient zich vooraf goed te laten informeren door een juridisch adviseur.
- Bereikbaarheid. Het is van belang dat er duidelijke afspraken worden gemaakt over de bereikbaarheid tijdens het sabbatical. Er geldt geen verplichting tot werken, maar soms kan toch verlangd worden dat er contact is al dan niet over lopende kwesties.
Praktische tips voor werkgever:
- Check de cao, arbeidsovereenkomst en/of arbeidsvoorwaardenreglement op relevante bepalingen.
- Maak duidelijke en schriftelijke afspraken met de werknemer.
- Informeer de werknemer over de gevolgen voor loon, vakantie, pensioen en sociale zekerheid.
- Regel tijdig vervanging of herverdeling van taken.
- Houd contact en bespreek tijdig de terugkeer.
- Maak eventueel een regeling omtrent sabbatical binnen het bedrijf.
Conclusie:
Een sabbatical kan een geweldige manier zijn om tot rust te komen en nieuwe energie op te doen. Heldere afspraken en goede communicatie zijn daarbij van essentieel belang om verrassingen te voorkomen. Neem bij twijfel contact met ons op. Wij kunnen helpen bij het maken van duidelijke afspraken en ook bij het opstellen van een sabbaticalregeling.
