Vooralsnog mogen werkgevers niet registreren of werknemers zijn gevaccineerd en sancties bij weigering, lijken -op hoge uitzonderingen na- tot op heden uitgesloten. Voor meer informatie hierover verwijs ik u graag naar onze eerdere vaccinatie blogreeks.
Zorgplicht
Tegenover het sterk verankerde recht op zelfbeschikking en recht op privacy, staat de zorgplicht van de werkgever. Werkgevers hebben een vergaande zorgplicht voor de veiligheid van hun werknemers bij de uitoefening van hun werkzaamheden. De grote vraag is wat met betrekking tot corona de grenzen zijn aan deze zorgplicht?
In het Arbobesluit (artikel 3.2a) staat een (vooralsnog) tijdelijk artikel met verplichtingen voor de werkgever om coronabesmetting zo veel als mogelijk te voorkomen. Een werkgever moet zorgen voor maatregelen, voorlichting en naleving. Daarbij zijn de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening bepalend voor de invulling van de maatregelen.
Gevaccineerde werknemers zijn niet gevrijwaard
Heb ik me goed laten informeren, dan volgt uit de huidige stand van de wetenschap dat ook gevaccineerde personen nog steeds besmet kunnen raken én dat zij het virus nog steeds kunnen verspreiden. Met name de kans dat zij ernstig ziek zullen worden bij besmetting, is wel een stuk geringer. Dat werkgevers vaccinatie onder hun personeel positief stimuleren, kan ik me dan ook indenken.
Nut en noodzaak van kantoorverbod?
Een verbod om op kantoor te komen als je niet bent gevaccineerd, is daarentegen van geheel andere orde. Dat gaat wat mij betreft te ver en het is de vraag of werkgevers dat wel moeten willen. Wie bescherm je als werkgever eigenlijk met een dergelijk verbod voor niet-gevaccineerden? Verspreiden van het virus kunnen immers zowel gevaccineerde als niet-gevaccineerde medewerkers. Welke rechtvaardiging om in te grijpen in de persoonlijke levenssfeer van mensen is er dan? Los van de vraag of het mag, levert het ook spanningen op de werkvloer op. De (indirecte) verplichting zich te laten vaccineren werkt ook polarisatie in de hand, hetgeen ik eveneens een onwenselijke ontwikkeling vind.
Als dit moet, dan ook dat
Mede omdat er altijd bepaalde virussen zullen blijven rondwaren, lijkt het uitsluitend nu (één-, twee- of driemalig) verplicht vaccineren (tegen enkele covid-varianten) en/of de mogelijkheid om te controleren wie gevaccineerd is met mogelijke consequenties sowieso geen bestendige of duurzame oplossing. Ook om die reden is terughoudendheid geboden bij een (indirecte) verplichting. En als werkgevers het nu kunnen verplichten, kunnen ze dat dan volgend jaar en het jaar daarna weer? Bovendien geldt dat dan ook voor alle toekomstige andere virussen die ziektes op het werk kunnen veroorzaken? Daarmee komen we dus op een glijdende schaal terecht en is volgens mij het einde zoek. Want waar ligt dan de grens?
Als de zorgplicht zo ver gaat, als dat nu wordt gesuggereerd, dan mag (en moet uiteindelijk zelfs?) de werkgever ook bepalen welk soort vaccin men moet nemen. Immers, de verschillende vaccins zijn niet allemaal even effectief.
En waarom ons beperken tot een verplicht vaccin? Er zijn immers tal van methodes om ons immuunsysteem te versterken en daarmee de kans op gezondheidsschade te beperken. Valt onder de zorgplicht dan ook de bevoegdheid om werknemers te verplichten om voldoende te bewegen en om niet langer alcohol, drugs en ongezonde suikers en vetten te consumeren? Misschien moet de wetgever werkgevers dan ook maar direct de mogelijkheid geven hun medewerkers te verplichten om hun immuunsysteem (periodiek) te laten testen en zo nodig te laten ondersteunen.
Let op: Verruiming van werkgeversaansprakelijkheid
Aanvullende bevoegdheden lijken wellicht aantrekkelijk voor werkgevers, maar een oprekking van de zorgplicht impliceert ten slotte ook een verruiming van de aansprakelijkheid. Werkgevers kunnen en mogen dan immers meer doen om besmetting te voorkomen en dat maakt ze mogelijk ook (sneller) aansprakelijk voor eventuele schade!
Paal en perk stellen
Volgens mij kunnen werkgevers nu en in de toekomst hoe dan ook niet voorkomen dat er virussen zoals het corona-virus (in al haar varianten) in de maatschappij en op de werkvloer rondwaren. Die zullen er altijd komen en weer gaan. De overheid kan ook niet verwachten dat werkgevers dergelijke maatschappelijke problemen oplossen. Natuurlijk willen ook werkgevers geen epidemieën op het werk, maar moeten we niet gewoon accepteren dat ziek worden ook bij het leven hoort? Ik denk dan ook dat een verplichte vaccinatie c.q. oprekking van de zorgplicht niet de oplossing is. Ik denk dat we veel meer bereiken met het stimuleren van een gezonde levensstijl van werknemers enerzijds en met goed betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekeringen voor werkgevers anderzijds, voor het geval het dan toch mis gaat.
